Tổng Quan Về Phương Pháp Trị Liệu Thân Chủ Trọng Tâm (Client-centered Therapy)

Phương pháp trị liệu thân chủ trọng tâm được biết đến là một phương pháp đặt con người làm trọng tâm trị liệu hay phương pháp Rogerian. Phương pháp này là hình thức trị liệu trò chuyện “không chi phối” (non-directive) được phát triển bởi nhà tâm lý học - nhân học Carl Rogers trong khoảng thời gian từ 1940 đến 1950. Trong phương pháp tiếp cận này, nhà trị liệu sẽ đóng vai trò là một cộng sự bình đẳng trong tiến trình trị liệu, họ không chi phối, đánh giá cảm xúc hay đưa ra bất kỳ gợi ý hoặc giải pháp nào. 

Rogers được biết đến là một trong những nhà tâm lý học có sức ảnh hưởng lớn nhất trong thế kỷ 20. Ông tin rằng tất cả mọi người đều là chuyên gia trong chính cuộc đời và những trải nghiệm mà họ có. 

Rogers cũng gợi ý rằng mọi người đều có một xu hướng tự hiện thực hóa hoặc có một ước muốn đạt được nhiều thành tựu và trở thành người giỏi nhất, tốt nhất mà họ có thể. Loại trị liệu thân chủ trọng tâm hướng đến cho phép thân chủ đạt được những thành tựu mà họ mong muốn bằng cách tin tưởng vào sức mạnh thay đổi của họ. 

Ở thời điểm ban đầu, Rogers đã gọi kỹ thuật của ông là “phương pháp trị liệu không chi phối”. Cũng giống như nhà phân tâm học Sigmund Freud, Rogers đã tin rắc mối quan hệ trị liệu có thể giúp nhà trị liệu tiếp cận những suy nghĩ thân chủ và tạo ra những thay đổi lâu dài ở thân chủ.

Trong khi mục tiêu của ông là biến phương pháp trị liệu trở nên “không chi phối” nhất có thể, ông đã nhận ra rằng các nhà trị liệu có thể hướng dẫn thân chủ theo những cách tinh tế nhất định. Ông cũng tìm ra rằng thân chủ thường để ý đến loại/hình thức hướng dẫn mà nhà trị liệu thực hiện. 

Tham Khảo: Trị Liệu Âm Nhạc

Kỹ Thuật

Các chuyên gia về sức khỏe tâm thần luôn tận dụng phương pháp tiếp cận này để cố gắng tạo điều kiện cần thiết cho thân chủ thay đổi. Điều này cần gắn với một môi trường phù hợp, không phán xét và đồng cảm. Các nhà trị liệu sẽ sử dụng ba kỹ thuật dựa trên ba yếu tố sau: 

  • Sự chân thành và đồng thuận

  • Quan tâm tích cực vô điều kiện

  • Thấu hiểu cảm thông

Bằng cách sử dụng ba kỹ thuật này, nhà trị liệu có thể giúp thân chủ nhận thức bản thân tốt hơn và thay đổi hành vi theo hướng đi mà bản thân mong muốn. Cũng trong loại điều kiện như vậy, thân chủ sẽ cảm thấy an toàn và không cảm thấy bị phán xét. 

Thân Chủ Hay Bệnh Nhân?

Rogers đã từng rất đắn đo khi sử dụng thuật ngữ “thân chủ” thay vì gọi họ là “bệnh nhân”. Ông tin rằng “bệnh nhân” ngụ ý rằng cá nhân đó có bệnh và đang tìm kiếm biện pháp chữa bệnh từ một nhà trị liệu. 

Bằng việc sử dụng “thân chủ”, Rogers đã nhấn mạnh tầm quan trọng của một cá nhân trong tìm kiếm những hỗ trợ, kiểm soát số phận và vượt qua những khó khăn. Hướng đi bản thân như vậy đóng vai trò thiết yếu trong phương pháp thân chủ trọng tâm. 

Sự Chân Thành & Đồng Thuận (Genuineness and Congruence)

Các nhà trị liệu theo phương pháp thân chủ trọng tâm cho thấy sự chân thành và đồng thuận của họ với thân chủ. Điều này có nghĩa là họ luôn hành động dựa trên những cảm xúc và suy nghĩ của họ, điều cho phép họ chia sẻ với thân chủ một cách thoải mái và thành thực. 

Điều này yêu cầu những nhận thức về bản thân và một hiểu biết tốt về cách mà những trải nghiệm bên trong như suy nghĩ và cảm xúc tương tác với những trải nghiệm bên ngoài. Bằng cách mô hình hóa sự đồng thuận và chân thành, nhà trị liệu của bạn cũng có thể dạy bạn những kỹ năng về sự đồng thuận và chân thành. 

Thể hiện sự chân thành và đồng thuận  cũng giúp xây dựng mối quan hệ tin tưởng lẫn nhau giữa thân chủ và nhà trị liệu. Niềm tin này đóng góp rất lớn trong việc hình thành cảm giác an toàn - yếu tố giúp thân chủ gắn kết với nhà trị liệu một cách thoải mái. 

Quan Tâm Tích Cực Vô Điều Kiện

Nhà trị liệu sẽ thể hiện sự quan tâm tích cực vô điều kiện bằng cách luôn chấp nhận bạn dù bạn là ai và luôn thể hiện sự hỗ trợ và quan tâm bất kể bạn đang phải đối mặt điều gì. Họ sẽ bày tỏ những cảm xúc tích cực đối với thân chủ và mang lại sự trấn an, hoặc đơn giản là thực hiện quá trình lắng nghe tích cực, tạo ra các tương tác phản hồi bằng mắt và ngôn ngữ cơ thể một cách tích cực để thân chủ biết rằng họ đang gắn kết với nhà trị liệu trong phiên điều trị. 

Bằng cách tạo ra một trường những sự quan tâm tích cực vô điều kiện, nhà trị liệu tâm lý có thể giúp bạn bày tỏ những cảm xúc thực bên trong mà không phải lo sợ về sự từ chối, phán xét. Trải nghiệm này có thể là một sự khẳng định và nó tạo tiền đề để thân chủ thay đổi một cách tích cực.

Thấu Cảm

Thân chủ sẽ được đồng cảm và thấu hiểu trong suốt phiên điều trị và nhà trị liệu sẽ thể hiện các hành động như một tấm gương phản chiếu chính những cảm xúc và suy nghĩ của thân chủ. Họ sẽ tìm cách để hiểu thân chủ, duy trì nhận thức và sự nhạy cảm đối với những trải nghiệm và góc nhìn của thân chủ. 

Mục đích của điều này nhằm giúp thân chủ xây dựng một mối quan hệ với nhà trị liệu và đảm bảo rằng thân chủ hoàn toàn cảm thấy bản thân được một người khác thấu hiểu. Nó sẽ cung cấp một môi trường mà thân chủ cần để tự nhìn nhận lại những suy nghĩ bên trong, nhận thức và cảm xúc - những điều mà thân chủ trước đó chưa hề chạm tới. 

Tham Khảo: Liệu Pháp Chấp Nhận Và Cam Kết (ACT)

Phương Pháp Trị Liệu Thân Chủ Trọng Tâm Có Thể Giúp Gì?

Phương pháp trị liệu tâm lý này có thể giúp những người đang trải qua: 

  • Sự lo âu hoặc các vấn đề về rối loạn tâm thần

  • Sa sút trí tuệ

  • Trầm cảm

  • Rối loạn tâm trạng

  • Suy nghĩ tiêu cực có liên quan đến rối loạn căng thẳng sau sang chấn (PTSD)

Lợi Ích Của Phương Pháp Trị Liệu Thân Chủ Trọng Tâm

Phương pháp này giúp cải thiện khái niệm về bản thân, bao gồm những lập trường, quan điểm, niềm tin về bản thân. Khái niệm về bản thân đóng vai trò quan trọng trong việc xác định không chỉ cách mà một người nhìn nhận về chính mình mà còn là cách mà họ nhìn và tương tác với thế giới xung quanh. 

Thỉnh thoảng, khái niệm về bản thân là sự đồng thuận với thực tế. Trong những trường hợp khác, nhận thức về bản thân là phi thực tế và không phù hợp với cái đã và đang tồn tại trong thế giới thực. Trong khi hầu hết mọi người bóp méo thực tế ở một mức độ nhất định, khi khái niệm về bản thân được đặt trong sự mâu thuẫn với thực tại, sự đồng thuận có thể xảy ra. 

Ví dụ, tưởng tượng rằng một người phụ nữ trẻ nhìn thấy bản thân mình như một người nói chuyện tẻ nhạt mặc dù thực tế những người khác thấy cô ấy nói chuyện rất cuốn hút. Bởi vì sự tự nhận thức của cô ấy đang không đồng thuận với thực tế, cô gái này có thể sẽ có những trải nghiệm về lòng tự trọng thấp. 

Xuyên suốt quá trình trị liệu theo phương pháp thân chủ trọng tâm, thân chủ có thể học được cách điều chỉnh khái niệm về bản thân để đạt được sự đồng thuận. Những kỹ thuật được sử dụng trong cách tiếp cận này tập trung vào việc giúp thân chủ đạt được những góc nhìn thực tế về bản thân và cuộc sống. 

Tính Hiệu Quả

Một vài nghiên cứu cho thấy các kỹ thuật được sử dụng trong phương pháp trị liệu thân chủ trọng tâm mang tới nhiều lợi ích nhất định. 

  • Sự đồng thuận và chân thành của nhà trị liệu giúp kết quả điều trị tốt hơn, đặc biệt khi những kỹ thuật này được sử dụng trong bối cảnh tham vấn tâm lý học đường. 

  • Những quan tâm tích cực vô điều kiện cũng có hiệu quả rất tốt, đặc biệt trong việc cải thiện cảm nhận hạnh phúc nói chung cho những người đang mắc các rối loạn lo âu hoặc rối loạn tâm trạng. 

  • Sự thấu cảm là yếu tố thúc đẩy kết quả trị liệu tốt hơn, đặc biệt đối với những thân chủ đang phải trải qua trầm cảm hoặc lo âu. 

Nó không rõ ràng rằng nếu những yếu tố nói trên đứng độc lập thì liệu có thể đảm bảo quá trình thay đổi của thân chủ diễn ra xuyên suốt hay không. Các kết quả tới từ thân chủ cũng còn phụ thuộc vào nhận thức của họ về các nhà trị liệu. Nếu thân chủ không thấy nhà trị liệu thấu cảm, có thể quá trình trị liệu sẽ không có kết quả tích cực nào. 

Tham Khảo: Liệu Pháp Nhận Thức - Hành Vi (CBT)

Những Điều Cần Cân Nhắc

Để phương pháp này có hiệu quả, thân chủ cần sẵn sàng chia sẻ những trải nghiệm bên trong với nhà trị liệu mà không có bất kỳ sự chi phối hoặc những lời khuyên nhủ nào. Thân chủ sẽ trở thành một người bạn bình đẳng với nhà trị liệu trong suốt quá trình điều trị, và thường là người xác định xem quá trình điều trị sẽ dài bao lâu. (Nhà trị liệu có thể đặt câu hỏi để làm rõ mong muốn từ những gì mà thân chủ trao đổi)

Tuy nhiên, phương pháp này cũng không phải phù hợp với tất cả mọi người. Một số người có lẽ sẽ cảm thấy họ thích nhà trị liệu trở thành người chi phối trong quá trình điều trị hơn. 

Mối quan hệ được thiết lập giữa thân chủ và nhà trị liệu cũng là một phần quan trọng của hình thức trị liệu này. Nếu bạn không cảm thấy được thấu hiểu bởi nhà trị liệu của mình hoặc cảm thấy không an toàn hay không được hỗ trợ ở mức đủ để có thể thoải mái chia sẻ suy nghĩ, sẽ rất khó để tiến trình trị liệu có thể diễn ra. 

Bắt Đầu Trị Liệu Thân Chủ Trọng Tâm Như Thế Nào?

Trong buổi đầu tiên, nhà trị liệu sẽ hỏi về những vấn đề mà bạn đang đối mặt và những lý do mà bạn tìm kiếm trị liệu. Họ cũng có thể xem xét cách thức hoạt động của quá trình điều trị và trả lời bất kỳ câu hỏi nào mà bạn có, bao gồm cả những câu hỏi về thanh toán và bảo hiểm y tế.

Xuyên suốt quá trình điều trị, nhà trị liệu sẽ khuyến khích bạn bước vào  một vai trò bình đẳng. Họ không phản chiếu lại cái mà bạn nói ngược về phía bạn mà để chắc chắn rằng họ hiểu những suy nghĩ và cảm xúc đang diễn ra trong bạn. Nói chung, bạn sẽ được khuyến khích khám phá những vấn đề quan trọng đối với bạn trong khi luôn có sự trợ giúp của nhà trị liệu bên cạnh. 

Tham Khảo: Trị Liệu Tâm Lý: Không Phải Ai Cũng Có Thể Hành Nghề 

Nguồn: What Is Client-Centered Therapy? - VeryWellMind

Bài viết liên quan

Gọi cho tôi

Hãy gửi thông tin cho chúng tôi, nhân viên tư vấn của Viện sẽ liên hệ lại Quý khách trong vòng 24h. Thông tin của Quý khách chỉ để chúng tôi liên hệ và không gửi cho bên thứ ba.

Tài nguyên

Trắc nghiệm

https://tracnghiem.tamlyvietphap.vn/