So Sánh Giữa Liệu Pháp Trị Liệu Tâm Lý CBT & ACT

15/09/2022

Liệu pháp nhận thức hành vi (Cognitive Behavioural Therapy) và Liệu pháp Chấp nhận và cam kết (Acceptance and Commitment Therapy) là hai phương pháp trị liệu tâm lý phổ biến. Cả hai đều bắt nguồn từ liệu pháp hành vi và có tác động đến cách chúng ta đối mặt với các sự kiện tiêu cực. Do đó, về cơ bản, sẽ khá khó để một người không có nhiều chuyên môn phân biệt chúng. Nếu bạn đang cảm thấy mơ hồ thì bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có những cái nhìn rõ ràng về sự khác biệt giữa hai liệu pháp này.

Sơ Lược Về Hai Liệu Pháp

Liệu Pháp CBT

Liệu pháp CBT là liệu pháp trò chuyện có thể giúp người tham gia kiểm soát các vấn đề của mình bằng cách thay đổi cách suy nghĩ và hành xử. CBT dựa trên khái niệm rằng những suy nghĩ, cảm xúc, cảm giác thể chất và hành động của con người có mối liên hệ với nhau, và những suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực có thể nhốt họ vào một vòng luẩn quẩn. Người tham gia sẽ được hướng dẫn cách thay đổi những mô hình tiêu cực này để cải thiện cảm giác của họ. Nó thường được sử dụng nhiều trong điều trị lo âu và trầm cảm, nhưng có thể hữu ích cho các vấn đề sức khỏe thể chất và tinh thần khác.

Liệu Pháp ACT

Liệu pháp Chấp nhận và Cam kết (ACT) có tác dụng cải thiện chất lượng cuộc sống trong khi chấp nhận rằng những suy nghĩ, cảm xúc, cảm xúc, ký ức và hành vi tiêu cực là một phần của cuộc sống. Tuy vậy, liệu pháp trị liệu tâm lý này cũng quan niệm rằng một số đau khổ mà chúng ta trải qua là không cần thiết và thậm chí có hại cho sức khỏe tâm thần của chúng ta. ACT bao gồm 6 nguyên tắc cốt lõi và kỹ năng chánh niệm mà người tham gia học được để hòa nhập vào cuộc sống hàng ngày.

Giống & Khác Nhau Giữa Liệu Pháp CBT & ACT

Mặc dù có vẻ như hai liệu pháp này nghe khá giống với nhau, nhưng trên thực tế, chúng có những sự khác biệt nhất định. Bảng so sánh dưới đây sẽ chỉ ra những sự khác biệt đó.

	ACT	CBT
Định nghĩa	Là một loại lý thuyết hành vi thúc đẩy việc tự chấp nhận.	Là một dạng điều trị tâm lý xã hội, giúp con người xác định và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực có tác động xấu đến cảm xúc và hành vi của họ.
Bản chất	Tập trung vào việc chấp nhận những suy nghĩ, cảm xúc, hành vi tiêu cực như một phần của cuộc sống.	Tập trung vào xác định những suy nghĩ, cảm xúc tiêu cực và thay đổi chúng.
Từ khóa	Chấp nhận	Thay đổi
Thời gian trị liệu	Có thể dài hạn hoặc ngắn hạn	Có xu hướng dài hạn
Vai trò người tham gia	Vai trò được phân chia cho cả nhà trị liệu và thân chủ	Nhà trị liệu đóng một vai trò lớn
Mục đích	Cải thiện chất lượng cuộc sống. Có hiệu quả trong việc loại bỏ các triệu chứng của trầm cảm và lo âu nhưng chỉ ở mức hiệu quả phụ. Ngoài ra, ACT được sử dụng để trị liệu: Rối loạn ăn uống Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) Căng thẳng Lạm dụng chất Các rối loạn tâm thần khác	Cải thiện chất lượng cuộc sống. Mục đích chính là để loại bỏ các triệu chứng trầm cảm, lo lắng và các vấn đề tâm lý cụ thể như: Rối loạn lưỡng cực Rối loạn nhân cách thể bất định Rối loạn ăn uống - chẳng hạn như biếng ăn và ăn vô độ Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD) Bệnh tâm thần hoảng loạn Ám ảnh Rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD) Tâm thần phân liệt Các vấn đề về giấc ngủ - chẳng hạn như mất ngủ Các vấn đề liên quan đến lạm dụng chất kích thích. Các rối loạn tâm thần khác
Hình thức	Có thể áp dụng trong trị liệu cá nhân, cặp đôi, nhóm.	Không thích hợp trong trị liệu nhóm.
Quy trình/Chiến lược	6 quy trình cốt lõi bao gồm Chấp thuận Truyền Nhận Thức Sống cho hiện tại Quan sát bản thân Giá trị Hành động đã cam kết	9 chiến lược chính bao gồm: Tái cấu trúc nhận thức Khám phá có hướng dẫn Phơi nhiễm Viết nhật ký Lập kế hoạch cho hoạt động và kích hoạt hành vi Thử nghiệm hành vi Các kĩ thuật thư giãn và giảm căng thẳng Đóng vai Chia nhỏ nhiệm vụ

Vì Sao Cần Nhận Biết Sự Khác Biệt?

Việc phân biệt hai liệu pháp ACT và CBT sẽ giúp chúng ta hiểu bản chất và có cái nhìn khách quan hơn về mỗi liệu pháp. Vì kết quả cuối cùng đều là giúp thân chủ quay lại cuộc sống đời thường nhanh chóng, nên đôi khi hai liệu pháp này thường bị hiểu lầm với nhau. Ngoài ra, việc hiểu biết thêm về ACT và CBT sẽ giúp nhà trị liệu cũng như thân chủ tìm được liệu pháp phù hợp với vấn đề của họ, từ đó tạo nên những thay đổi và cải thiện tích cực trong quá trình tham vấn, trị liệu tâm lý.

Tham Khảo: Có những phương pháp tham vấn/trị liệu tâm lý nào?

Kết Lại

Cả ACT và CBT đều là những liệu pháp trị liệu tâm lý dựa trên bằng chứng thuyết phục và có thể mang lại những thay đổi lớn trong cuộc sống. Cuối cùng, áp dụng chúng như thế nào phụ thuộc vào việc tìm ra một cách tiếp cận phù hợp nhất với mỗi người.